आडमुठे लोक

२००५-०६ ची गोष्ट आहे. आमच्या व्यवसायासाठी आम्हाला काही प्रिसिजन कामासाठी मशीन शॉप ची गरज होती. मशिन्स विकत घ्यायची तोवर आमची ऐपत नव्हती. म्हणून आम्ही मग एक व्हेंडर डेव्हलप केला. सगळं काम प्रचंड ऍक्यूरसी चं, अन त्यामुळे क्रिटिकल. असा डिलिव्हरन्स असल्यामुळे का कोण जाणे, पण आमचा व्हेंडर आमचा प्रचंड घाम काढायचा. मनाला वाटेल तो रेट आणि मनाला वाटेल तो डिलिव्हरी पिरियड. क्वालिटी मात्र चांगली होती त्याची. पण कॉस्ट आणि डिलिव्हरी तो आम्हाला सॉलिड थर्ड लावायचा. आणि काही बोलायला जावं तर त्याचा तोरा अफाट. अनेक वर्ष त्याच्या बरोबर काम केलं तरी त्याचा गंड काही कमी झाला नाही. 

एकदा एक जॉब बनवायचा म्हणून मी त्याच्याकडे टाकला. टाटा मोटर्स ची ऑर्डर घेतली होती. ढाळे साहेबांनी दिली होती. मी आपला फॉलो अप घ्यायचो, पण आज देतो, उद्या देतो अशी चालढकल चालली होती. तब्बल तीन आठवड्याने मी त्या मालकाला न सांगता त्याच्या वर्कशॉप मध्ये सरप्राईज व्हिजिट दिली. तर रॉ मटेरियल जसं च्या तसं पडलं होतं. म्हणजे थोडक्यात कामाला हातच लावला नव्हता. माझं टाळकंच सटकलं. मी तिथून मनाशी गाठ मांडून निघालो. म्हंटलं या व्हेंडर वरची डिपेन्डन्सी बंदच करायची. बँक प्रपोजल बनवलं आणि शांतीत क्रांती करत स्वतःचं मशीन शॉप टाकलं. आणि जी कामं म्हणून त्या व्हेंडर कडे व्हायची ती इन हाऊस करायला लागलो. पुढील काळात व्यवसाय वृद्धी करण्यासाठी हा निर्णय फार महत्वाचा ठरला. 

आज हे आठवायचं कारण म्हणजे पुन्हा एकदा अशीच परिस्थिती आली आहे. गेल्या काही वर्षात खूप प्रॉडक्टस आम्ही भारतीय मार्केट मध्ये लॉन्च केले आणि परत एकदा आम्हाला एक प्रिसिजन जॉब आउटसोर्स करायची वेळ आली. यावेळी व्हेंडर बाहेरगावचा होता. चांगली दोनशे शाफ्ट्स ची ऑर्डर होती. पण त्याआधी ज्या ट्रायल साठी ऑर्डर दिल्या होत्या त्याच्या काही जॉब्ज मध्ये थोडे क्वालिटी इश्यू होते. आमच्या लोकांनी त्याला ते सांगायचा प्रयत्न केला, तर तो तोऱ्यात सांगू लागला की तुमच्या चेकिंग प्रोसेस मध्ये काही तरी चूक आहे वगैरे. आमची लोक तशी मवाळ आहेत, म्हणजे कंपनीला कोअर व्हॅल्यूज ला धरून आहेत आणि आम्ही व्हेंडर लोकांना खूप अकोमोडेट करून घेतो. पण या व्हेंडर चा अहंकार काही औरच होता. शेवटी ती दोनशे शाफ्टची ऑर्डर आज कॅन्सल केली. आणि आमच्या कंपनीत सांगितलं, हा पार्ट बनवण्यासाठी आता आपणच कंबर कसू यात आणि बनवून टाकू. आता अशी शक्यता आहे की येत्या वर्षात आमचं मशीन शॉप अजून ग्रो होईल. 

सांगायचा मुद्दा हा की व्यवसायात वृद्धी करण्यासाठी नेहमी आपल्याला साथ देणारेच हवेत असंच नाही तर कधी कधी वरती उल्लेखलेल्या दोन व्हेंडर सारखे आडमुठे लोक पण असावेत. ज्यांच्यामुळे आपण आपल्याच क्षमतेला आव्हान देऊ शकतो आणि काहीतरी भन्नाट घडू शकतं. 

(काही लोक मला सुचवतील कि अनेक इंजिनियरिंग वर्कशॉप्स असताना सुद्धा तुम्हाला दुसरा व्हेंडर शोधता येत नाही का? तर कुणी माझा क्लास घ्यायच्या आधी सांगून टाकतो की कॉस्ट, डिलिव्हरी आणि क्वालिटी या सगळ्यांचा मेळ लावताना आमचे पार्ट बनवताना बऱ्याच जणांची दमछाक होते, अगदी आमची सुद्धा.  म्हणजे अगदी रॉकेट सायन्स नसलं तरी आमची ऍक्यूरसी ची गरज ही बाकी इंजिनियरिंग कॉम्पोनंट पेक्षा खूप जास्त आहे)