क्रायसिस

माणसाचं माणूसपण हे क्रायसिस मध्ये उठून दिसतं. आणीबाणीची परिस्थिती तो कशी हाताळतो यावर त्याची पत काय आहे ते दिसून येतं.

एकदा मी मुंबई हुन पुण्याला कार ने येत होतो. माझ्या समोरच्या कार च्या समोर बहुधा कुत्रा किंवा तत्सम प्राणी आला. त्या ड्रायव्हर ला इमर्जन्सी त ब्रेक मारावा लागला आणि मी काही माझी गाडी कंट्रोल करू नाही शकलो आणि समोरच्या कार ला मी ठोकली. मी विचार केला, झालं आता कार चा ओनर येऊन ठोकणार मला. म्हणजे अगदी फिजिकली नाही तर शिव्या खाव्याच लागणार. अहो पण काय आश्चर्य. तो ओनर खाली उतरला, मागे आला अन अक्षरश: हसत मला म्हणाला "काय मित्रा, उद्योग झाला का?" मी सॉरी वगैरे चालू केलं तर लागलीच तो म्हणाला "अरे, it was act of God. तुझ्या पण कंट्रोल बाहेर सिच्युएशन होती. मी अचानक ब्रेक मारला, तर तू तरी काय करू शकत होतास" परत वर म्हणाला "जा, आता उरलेला प्रवास सावकाश कर. गडबड नको करु" मी चकित झालो.

महाबळेश्वर ला आमच्या मित्राच्या गाडीने मायनर ऍक्सिडंट केला. मॉब गाडीवर चाल करून आला. परिस्थिती बिकट होती. माझे मित्र यतीन आणि आम्ही मागच्या गाडीत होतो. यतीन काही न बोलता गाडीतून उतरले आणि जवळच्या पोलीस स्टेशन ला जाऊन पोलिसांना घेऊन आले आणि पुढचा अनर्थ टळला.

एखाद्याशी भांडण होतं तेव्हाही आणीबाणीची परिस्थिती होते. अरे ला कारे म्हणत त्याचं रूपांतर कधी बाचाबाचीत होतं कळत नाही. आवाज चढतात, आपण काय बोलतो यावर नियंत्रण राहत नाही. भांडण कारणार्यापैकी एखादा क्रायसिस मॅनेजर असतो. मग तो म्हणतो ''दादा, तुम्ही वयाने जेष्ठ, कर्माने श्रेष्ठ. पण तरीही काही कारणामुळे तुमचा तोल गेला आहे. शनिवारी चहा प्यायला येतो तेव्हा बाकीचं भांडण करू" दादांना स्माईल देण्याशिवाय पर्याय राहत नाही.

मध्ये एकदा एक्स्प्रेस हाय वे वर माझ्या समोर दुसरी गाडी उलटी पलटी झाली होती. आम्ही गाडी साईड ला घेऊन तिथे पोहोचेपर्यंत एक गावातला माणूस तिथे येऊन डोकं शांत ठेवून सूचना देत होता आणि स्वतः काम पण करत होता. गाडी सरळ केली, जखमी ना बाहेर काढलं, एकाला त्याने इमर्जन्सीला फोन करायला सांगितलं. मला सांगितलं, तुम्ही जावा आणि समोरच्या टोल नाक्याला सांगा हे झालंय म्हणून.

लष्कर किंवा कमांडो कारवाई करतात तेव्हा नॉर्मल परिस्थिती नसतेच. तेव्हा जे डोकं शांत ठेवून ऍक्शन घेतात, अगदी स्वतः चा जीव जाऊ शकतो हे माहित असून सुद्धा. म्हणून ते आदरास पात्र.

बऱ्याचदा काम करताना काही मोठा प्रॉब्लेम येतो. हात पाय गळून जातात. पण तिथे डोकं शांत ठेवून जो सहकाऱ्यांचं मोराल शाबूत ठेवतो तो लीडर. यावेळेस मनातून हलला असेल तरी चेहऱ्यावर न दाखवणं एक कसब असतं. इंग्रजीत यावर एक वाक्य आहे Be brave. Even if you are not, pretend. No one can tell the difference. मानवी मनाच्या बऱ्याच भावनासाठी हे वाक्य चपखल बसतं.

क्रायसिस मॅनेजर. मला हेवा वाटतो अशा लोकांचा.