बदल

बदल हा आयुष्याचा अविभाज्य घटक आहे. ऑनलाइन खरेदी विक्री हा या बदलाचाच परिपाक आहे. 

एकदा देशाने ठरवलं की आपण जागतिकीकरणाचा भाग आहोत, हे झाल्यावर हे अपरिहार्य होतं. त्यात सद्य सरकारवर आगपाखड करून काही फायदा नाही. कॉंग्रेसचं सरकार असलं असतं तरी हे घडलंच असतं. बरं त्यात आपण चीनसारखे साम्यवादी नाही. त्यामुळे बाहेरच्या देशातील तंत्रज्ञान आणि पद्धती याला आपणच पायघड्या घातल्या आहेत. 

आता याला तोंड द्यायचं कसं? तर याला एकच उपाय आणि तो म्हणजे या बदलत्या परिस्थितीचा अभ्यास करून आपल्या व्यवसायात बदल करणे. यासाठी भविष्यावर नजर ठेवणं गरजेचं आहे. आणि ही नजर ३० वर्षापुढची नसली तरी चालेल. पण ५ ते १० वर्षाच्या कालखंडात आपल्या व्यवसायावर परिणाम करणारं काय घडू शकेल याचा ठोकताळा मांडणं गरजेचं आहे. SWOT Analysis बद्दल तुम्ही ऐकून असालच. Strength, opportunities, weakness, threats या मांडल्या की हे जमतं. अवघड नाही फार. 

रिटेल क्षेत्रातील उदाहरण द्यायचं झालं तर कोपर्यावरचं लक्ष्मी सुपर मार्केट. बदलत्या परिस्थितीनुसार तो मारवाड़ी माणूस अंडी विकतो की नाही? आता तो भाज्या ठेवू लागला, फळं ठेवू लागला. उद्या तो फ्रोझन चिकन ठेवू लागला तर आश्चर्य वाटायला नको. 

तुम्हाला एक कार्पोरेट उदाहरण देतो. रिस्ट वॉच, मला असं वाटतं की हे भविष्यात लुप्त होईल. अशी शंका मी एका कॉन्फरंसमधे टायटनचे एमडी श्री भास्कर भट यांना बोलून दाखवली. त्यांनी ती खोडून काढली. पण १२५ कोटी लोकसंख्येंच्या देशात मोनोपोली असलेली कंपनी ज्वेलरी, आय वेअर, परफ़्यूम अशा वेगवेगळ्या क्षेत्रात उड्या मारत आहे, त्याचं कारण काय असावं मग? 

अजून एक उदाहरण देतो. एयर डेक्कनचं. कँप्टन गोपीनाथ नावाच्या तुमच्या आमच्या सारख्याच दिसणार्या अन वागणार्या माणसाने एयर डेक्कन ही नो फ्रील विमानसेवा चालू केली. बरं नुसतीच चालू केली नाही तर, फुलवली. त्यांच्या कृपेने आज माझ्यासारखा लहान उद्योजकही बाहेर गावाचा प्रवास विमानाने करतो. अत्यंत नेटक्या पद्धतीने चालवणार्या गोपीनाथांनाही विजय मल्ल्या नावाचं वादळ ओळखता नाही आलं. आणि भारतीय विमानसेवेत फ़ादर ऑफ़ लो कॉस्ट एयरलाईन म्हणून गौरवल्या गेलेल्या गोपीनाथ साहेबांचं नाव एयर डेक्कन नावासहित दशकभरात आकाशात नाहीसं झालं. 

आता तुमच्या उद्योगाबद्दल मला जास्त कळत नाही, म्हणून त्याबद्दल जास्त तारे तोडत नाही. पण हे बदल ओळखल्याशिवाय आणि त्यानुसार अंमलबजावणी केल्या शिवाय लॉंगटर्म बिझीनेसमधे टिकणं अवघड आहे.