बरेच आर्थिक तज्ञ हे शेयर मार्केट मध्ये कसे "सोल्लेड रिटर्न्स" मिळतात वैगेरे सांगत असतात. मला स्वत:ला मात्र त्यावर डौट आहे. नाही नाही, मला असं नाही म्हणायचं आहे की शेयर मार्केट मध्ये आकर्षक रिटर्न्स मिळत नाही. तर नक्कीच मिळतात. मला फक्त इतकंच म्हणायचं आहे की या मार्केटची दोलायमानता समजून घेता घेता माणूस अर्धमेला होतो. आणि मग सुर्याखालील कुठल्याही घटनेचा मार्केट वर परिणाम होऊन जेव्हा आपल्या झोपा उडतात. उरलेला अर्धा मग त्यात मरतो. आणि या सगळ्यांची गोळा बेरीज केली तर ते रिटर्न्स "सोल्लेड" वैगेरे राहत नाहीत तर बरे असतात, इतकंच.
हे शेयर मार्केटचे अर्थ तज्ञ ही एक सेपरेट category आहे. एकदम युनिक असतात ते. ते चढत्या मार्केट वर आणि उतरत्या मार्केट वर एकाच आत्मविश्वासाने कारणं देऊ शकतात. म्हणजे अगदी सकाळी उठलेलं मार्केट, संध्याकाळी झोपलं तरी यांच्याकडे कारणं तयार असतात. "अरे F & O सेटलमेंट होती संध्याकाळी, म्हणून झोपलं" "FII ने जबरदस्त बायिंग केलं म्हणून उठलं" अरे काय F & O अन काय FII बायिंग.
तुम्ही जर मार्केट चं SWOT analysis केलं तर तुमच्या लक्षात येईल की तुम्हाला मार्केटच्या opportunities (संधी) आणि threats (धोका) यावर जास्त अवलंबून रहावं लागतं जे साधारण तुमच्या आवाक्याच्या बाहेरचं काम असतं. ग्रीसने दिवाळखोरी जाहीर करणे, मान्सून वीक आहे, RBI चा रेपो रेट, चायना चं ढासळत मार्केट, ग्लोबल इंधनाच्या किमती अशा कुठल्याही कारणामुळे मार्केट वर जातं किंवा खाली येतं. तुम्ही काय करू शकता हो यावर? तर उत्तर आहे, काहीही नाही. हे असं असलं तरी, तथाकथित अर्थ तज्ञ, जे बऱ्याचदा तुमचे माझे मित्र असतात, असे तारे तोडतात की जणू काही जेटली ला हेच कानात सांगतात "भाऊ, डिझेल कमी कर ना ५० पैशांनी". आणि मार्केट वर जाऊ दे, खाली जाऊ दे, ही मंडळी त्यावर झुलत असतात.
एक फारच पौराणिक वाक्य आहे मार्केट बद्दल चं "market sentiments are good for this company as it is fundamentally strong" काय अर्थ आहे हो याचा? कुणालाही माहित नसतं. आणि ही अशी वाक्य नोकरदाराकडून येतात तसंच काही बिझिनेसमन कडूनही येतात. पण मला मात्र असं नेहमीच वाटत आलं आहे की "एखादया कंपनीच्या फंडामेंटल्स चा अभ्यास करून त्यावर पैसे लावून रिटर्न्स ची वाट बघण्यापेक्षा स्वत:च्या कंपनीच्या balance sheet चा व्यवस्थित अभ्यास करून त्यात पैसे इन्व्हेस्टमेंट करून guaranteed रिटर्न्स मिळवणं हे जास्त शहाणपणाचं नाही का?". दुसऱ्या कंपनीच्या management स्किल्स वर आपल्या स्वत:पेक्षा जास्त विश्वास आहे का?
शेयर मार्केटची दुसरी गंमत अशी की लोकं फक्त सक्सेस स्टोरी पसरवतात. "अरे बॉस इन्फीत इतके छापले. धीरू सॉलीड पेटला" बरोबरच आहे म्हणा. धुतली गेली असेल तर कोण सांगेल?. पण मी दिवाळखोरीत गेलेले, स्वत:ची साठवलेली पुंजी घालवलेले बरीच लोकं बघितली आहेत. इतकंच काय पैसे घालवले म्हणून गायब झालेलेही दोन चार उदाहरणं आहेत. आणि यात नोकरदार असतात, धंदेवाईक अाहेत, म्हातारे आहेत, तरूण आहेत, बाप्ये आहेत आणि बायकाही आहेत. "माझं घर शेयर मार्केटमधून कमावलेल्या पैशावर चालतं" असं छातीठोकपणे सांगणारा एकही आतापर्यंत भेटला नाही आहे. तुम्हाला सांगतो, जे मार्केटमधे खरंच छापतात, ते कधीच ढोल बडवत नाहीत. त्यामुळे ५ रू चा कटिंग चहा पिताना जे शेयर मार्केटच्या लाखों रूपयांच्या ट्रेडिंगच्या गप्पा ठोकतात त्यांना जरा दूरच ठेवा.
माझ्या आई बाबांनी आयुष्यभर बँक आणि पोस्टात पैसे टाकले अन मजेत जगले. अर्थात मी सेव्हिंगजचा तो सर्वोत्तम मार्ग आहे असं म्हणत नाही. पण डेट किंवा बँलन्स्ड म्युच्युअल फंडस् हे नक्कीच आकर्षक रिटर्न्स देतात आणि मुद्दल ही सुरक्षित राहते. बँकेपेक्षा हा नक्कीच स्वीकाराह्र ऑप्शन आहे.
मी असं म्हणत नाही की शेयर मार्केटकडे इन्व्हेस्टमेंट ऑप्शन म्हणून बघू नका. नक्कीच पहा. तुमच्याकडे अवांतर वेळ असेल तर मार्केट नक्कीच चांगले रिटर्न्स देतं. गृहपाठ करा, एक रक्कम ठरवा आणि ती फिरवा मार्केटमधे. दर महिन्याला तुम्ही अशी रक्कम टाकू शकता. पण त्यावर खूप अवलंबून राहू नका. त्यातून मिळणार्या रिटर्न्स मधून तुम्ही कुटुंबाचा वर खर्च भागवू शकता, तुम्हाला जास्त यश मिळालं तर तुम्ही दरवर्षी कौटुंबिक सहल ही काढ़ू शकता आणि जर खुप जास्त यश मिळालं तर फॉरेन ट्रिपही करू शकता. बास, त्या पलीकडे नाही.
अर्थात हा सगळा ज्याचा त्याचा प्रश्न! वैयक्तिक मी मार्केट मधे खूप प्रॉफिट कमावला किंवा खुप फटके खाल्ले असं नाही. बँकेपेक्षा नक्कीच जास्त रिटर्न्स कमावले. पण त्यासाठी बराच वेळ खर्च केला. ते रिटर्नस किती मिळाले याच्या आकडेमोडीचा शास्त्रीय आधार नसल्यामुळे गेले वर्षभर तरी शेयर मार्केटला मी फ़ॉलो करत नाही आहे
हे शेयर मार्केटचे अर्थ तज्ञ ही एक सेपरेट category आहे. एकदम युनिक असतात ते. ते चढत्या मार्केट वर आणि उतरत्या मार्केट वर एकाच आत्मविश्वासाने कारणं देऊ शकतात. म्हणजे अगदी सकाळी उठलेलं मार्केट, संध्याकाळी झोपलं तरी यांच्याकडे कारणं तयार असतात. "अरे F & O सेटलमेंट होती संध्याकाळी, म्हणून झोपलं" "FII ने जबरदस्त बायिंग केलं म्हणून उठलं" अरे काय F & O अन काय FII बायिंग.
तुम्ही जर मार्केट चं SWOT analysis केलं तर तुमच्या लक्षात येईल की तुम्हाला मार्केटच्या opportunities (संधी) आणि threats (धोका) यावर जास्त अवलंबून रहावं लागतं जे साधारण तुमच्या आवाक्याच्या बाहेरचं काम असतं. ग्रीसने दिवाळखोरी जाहीर करणे, मान्सून वीक आहे, RBI चा रेपो रेट, चायना चं ढासळत मार्केट, ग्लोबल इंधनाच्या किमती अशा कुठल्याही कारणामुळे मार्केट वर जातं किंवा खाली येतं. तुम्ही काय करू शकता हो यावर? तर उत्तर आहे, काहीही नाही. हे असं असलं तरी, तथाकथित अर्थ तज्ञ, जे बऱ्याचदा तुमचे माझे मित्र असतात, असे तारे तोडतात की जणू काही जेटली ला हेच कानात सांगतात "भाऊ, डिझेल कमी कर ना ५० पैशांनी". आणि मार्केट वर जाऊ दे, खाली जाऊ दे, ही मंडळी त्यावर झुलत असतात.
एक फारच पौराणिक वाक्य आहे मार्केट बद्दल चं "market sentiments are good for this company as it is fundamentally strong" काय अर्थ आहे हो याचा? कुणालाही माहित नसतं. आणि ही अशी वाक्य नोकरदाराकडून येतात तसंच काही बिझिनेसमन कडूनही येतात. पण मला मात्र असं नेहमीच वाटत आलं आहे की "एखादया कंपनीच्या फंडामेंटल्स चा अभ्यास करून त्यावर पैसे लावून रिटर्न्स ची वाट बघण्यापेक्षा स्वत:च्या कंपनीच्या balance sheet चा व्यवस्थित अभ्यास करून त्यात पैसे इन्व्हेस्टमेंट करून guaranteed रिटर्न्स मिळवणं हे जास्त शहाणपणाचं नाही का?". दुसऱ्या कंपनीच्या management स्किल्स वर आपल्या स्वत:पेक्षा जास्त विश्वास आहे का?
शेयर मार्केटची दुसरी गंमत अशी की लोकं फक्त सक्सेस स्टोरी पसरवतात. "अरे बॉस इन्फीत इतके छापले. धीरू सॉलीड पेटला" बरोबरच आहे म्हणा. धुतली गेली असेल तर कोण सांगेल?. पण मी दिवाळखोरीत गेलेले, स्वत:ची साठवलेली पुंजी घालवलेले बरीच लोकं बघितली आहेत. इतकंच काय पैसे घालवले म्हणून गायब झालेलेही दोन चार उदाहरणं आहेत. आणि यात नोकरदार असतात, धंदेवाईक अाहेत, म्हातारे आहेत, तरूण आहेत, बाप्ये आहेत आणि बायकाही आहेत. "माझं घर शेयर मार्केटमधून कमावलेल्या पैशावर चालतं" असं छातीठोकपणे सांगणारा एकही आतापर्यंत भेटला नाही आहे. तुम्हाला सांगतो, जे मार्केटमधे खरंच छापतात, ते कधीच ढोल बडवत नाहीत. त्यामुळे ५ रू चा कटिंग चहा पिताना जे शेयर मार्केटच्या लाखों रूपयांच्या ट्रेडिंगच्या गप्पा ठोकतात त्यांना जरा दूरच ठेवा.
माझ्या आई बाबांनी आयुष्यभर बँक आणि पोस्टात पैसे टाकले अन मजेत जगले. अर्थात मी सेव्हिंगजचा तो सर्वोत्तम मार्ग आहे असं म्हणत नाही. पण डेट किंवा बँलन्स्ड म्युच्युअल फंडस् हे नक्कीच आकर्षक रिटर्न्स देतात आणि मुद्दल ही सुरक्षित राहते. बँकेपेक्षा हा नक्कीच स्वीकाराह्र ऑप्शन आहे.
मी असं म्हणत नाही की शेयर मार्केटकडे इन्व्हेस्टमेंट ऑप्शन म्हणून बघू नका. नक्कीच पहा. तुमच्याकडे अवांतर वेळ असेल तर मार्केट नक्कीच चांगले रिटर्न्स देतं. गृहपाठ करा, एक रक्कम ठरवा आणि ती फिरवा मार्केटमधे. दर महिन्याला तुम्ही अशी रक्कम टाकू शकता. पण त्यावर खूप अवलंबून राहू नका. त्यातून मिळणार्या रिटर्न्स मधून तुम्ही कुटुंबाचा वर खर्च भागवू शकता, तुम्हाला जास्त यश मिळालं तर तुम्ही दरवर्षी कौटुंबिक सहल ही काढ़ू शकता आणि जर खुप जास्त यश मिळालं तर फॉरेन ट्रिपही करू शकता. बास, त्या पलीकडे नाही.
अर्थात हा सगळा ज्याचा त्याचा प्रश्न! वैयक्तिक मी मार्केट मधे खूप प्रॉफिट कमावला किंवा खुप फटके खाल्ले असं नाही. बँकेपेक्षा नक्कीच जास्त रिटर्न्स कमावले. पण त्यासाठी बराच वेळ खर्च केला. ते रिटर्नस किती मिळाले याच्या आकडेमोडीचा शास्त्रीय आधार नसल्यामुळे गेले वर्षभर तरी शेयर मार्केटला मी फ़ॉलो करत नाही आहे
No comments:
Post a Comment