स्पाईसजेट......
भारताच्या आकाशातील एक नाव. मला आठवतं कॅप्टन गोपीनाथांच्या एअर डेक्कन पाठोपाठ स्पाईस जेट पण नो फ्रिल्स एयरलाइन्स सर्व्हिस घेऊन आली. एअर डेक्कन आणि स्पाईस जेट या दोघांच्याही वेळ न पाळणे आणि गरीब लोकं यातून प्रवास करतात यावर जेट एयरवेज आणि किंगफिशर ने प्रवास करणाऱ्या प्रवाशांनी यथेच्छ टिंगल केली.
पुढे काळाच्या ओघात कॅप्टन गोपीनाथ यांच्या एअर डेक्कन ला किंगफिशर ने गिळंकृत केलं तर किंगफिशरला त्यांच्या फाजील आत्मविश्वासाने. (किंगफिशर कडे बिझिनेस मॉडेल नाही, फक्त मॉडेल्स आहेत अशी बकवास कोटी पण ऐकली). जेट एयरवेज ला पण घरघर लागली होती पण इतिहाद ने त्यांना वर ओढलं.
स्पाईस जेटची मालकी त्याचे मूळ प्रवर्तक अजय सिंग यांच्याकडून एव्हाना राजकारणातील एक अतिमहत्वकांक्षी कुटुंब मारन यांच्याकडे गेली आणि त्याच सुमारास भारतातील विमान प्रवासातील कच्चे दुवे हेरत इंडिगो अवतीर्ण झाली. अत्यंत तरुण विमानाचा ताफा, विमानाचं टाइम टेबल काटेकोर पणे पाळण्याचा अट्टहास, कमालीची स्वच्छता यावर इंडिगो ने लागलीच या बिझिनेस मध्ये अग्रस्थान मिळवलं. हे होत असताना स्पाईस जेट मात्र या स्पर्धात्मक युगात तळाकडे ओढली जात होती.
युपीए च्या दुसऱ्या टर्म च्या उत्तरार्धात मारन कुटुंबाच्या टेलिकॉम आणि टीव्ही क्षेत्रातल्या भ्रष्टाचाराच्या सुरस आणि चमत्कारिक कथा बाहेर येऊ लागल्या. स्पाईस जेट ची मालकी त्यांच्याकडेच होती. त्याचा शेअर मार्केट मध्ये झोपला होता. प्रवर्तकाचं बिझिनेस कडे लक्ष नसेल तर बिझिनेसची कशी वाट लागते याचं उदाहरण मारन दाखवत होते. आणि त्याच वेळेस त्यांना उपरती झाली आणि मारन कुटुंबाने आपले शेअर्स अजय सिंग यांना विकत स्वतः स्पाईस जेट मधून काढता पाय घेतला.
आणि मग चालू झाली स्पाईस जेट ची टर्न अराउंड स्टोरी. शेवटी ही कंपनी अजय सिंग यांचं ब्रेन चाईल्ड. आणि मग तिला योग्य मार्गदर्शन करत हळूहळू स्पाईस जेट स्थिर करत आणली. गेले दोन वर्षात स्पाईस जेट च्या एकूणच देहबोलीत विलक्षण आत्मविश्वास दिसतो. त्यांचा ऑन टाइम परफॉर्मन्स हा नंबर वन ला आहे. विमानात जागा मिळत नाही. विमानाची स्वच्छता पातळी पण वरच्या दर्जाची असते. या वर्षी स्पाईसजेट ने २४५ बोइंग विमानं आणि ५० बांबर्डीयर विमानांची शॉपिंग केली. (हे असे ट्रेड होतात म्हणून दोन देशातले संबंध चांगले राहतात.). याचा परिपाक म्हणून की काय पण इंडिगो पाठोपाठ आता स्पाईसजेट सुद्धा प्रॉफिट मध्ये आली आहे. मी शेअर मार्केट फॉलो करत नाही पण त्यांचा शेअर अपवर्ड ट्रेंड मध्ये असावा असा अंदाज आहे. नसेल तर येईलच. आणि हा मार्केट ऍनालिस्ट चा नाही, तर एका प्रवासी माणसाचा अंदाज आहे.
एके काळी हिणवली जाणारी नो फ्रिल सर्व्हिस ही मेन स्ट्रीम सर्व्हिस झाली आहे. इतकी की विमानाला बिझिनेस क्लास असतो हे ही आपण विसरत चाललो आहे. स्पर्धेला सकारात्मक भावनेने घेतलं तर आपली कामगिरी कशी सुधरवू शकतो याचं स्पाईसजेट हे ज्वलंत उदाहरण आहे. आणि तळाशी जाऊन जेव्हा एखादी कंपनी जोमाने वर येते तेव्हा ती कशी चकाकून झळकते हे सुद्धा स्पाईसजेट कडे बघून जाणवतं.
भारतीय आकाशातील हा अनुभव एसटी ने घ्यावा अन त्याने के एस आर टी सी ला फॉलो करत आपली सर्व्हिस क्वालिटी सुधारावी. किंवा भारतीय रेल्वे ने विमान सर्व्हिस ला स्पर्धक म्हणून पाहावं अन प्रवाशांना अधिकाधिक सोयी सुविधा द्याव्यात. सामान्य माणसाला अच्छे दिन आले तर त्याने येतील.
(सदर लेख हा केवळ प्रवास करत असताना जे अनुभव आले त्यातून लिहिला आहे. स्पाईसजेट मधेच बसून. मी काही एयरलाइन्स बिझिनेस चा अभ्यासक वगैरे नाही)
भारताच्या आकाशातील एक नाव. मला आठवतं कॅप्टन गोपीनाथांच्या एअर डेक्कन पाठोपाठ स्पाईस जेट पण नो फ्रिल्स एयरलाइन्स सर्व्हिस घेऊन आली. एअर डेक्कन आणि स्पाईस जेट या दोघांच्याही वेळ न पाळणे आणि गरीब लोकं यातून प्रवास करतात यावर जेट एयरवेज आणि किंगफिशर ने प्रवास करणाऱ्या प्रवाशांनी यथेच्छ टिंगल केली.
पुढे काळाच्या ओघात कॅप्टन गोपीनाथ यांच्या एअर डेक्कन ला किंगफिशर ने गिळंकृत केलं तर किंगफिशरला त्यांच्या फाजील आत्मविश्वासाने. (किंगफिशर कडे बिझिनेस मॉडेल नाही, फक्त मॉडेल्स आहेत अशी बकवास कोटी पण ऐकली). जेट एयरवेज ला पण घरघर लागली होती पण इतिहाद ने त्यांना वर ओढलं.
स्पाईस जेटची मालकी त्याचे मूळ प्रवर्तक अजय सिंग यांच्याकडून एव्हाना राजकारणातील एक अतिमहत्वकांक्षी कुटुंब मारन यांच्याकडे गेली आणि त्याच सुमारास भारतातील विमान प्रवासातील कच्चे दुवे हेरत इंडिगो अवतीर्ण झाली. अत्यंत तरुण विमानाचा ताफा, विमानाचं टाइम टेबल काटेकोर पणे पाळण्याचा अट्टहास, कमालीची स्वच्छता यावर इंडिगो ने लागलीच या बिझिनेस मध्ये अग्रस्थान मिळवलं. हे होत असताना स्पाईस जेट मात्र या स्पर्धात्मक युगात तळाकडे ओढली जात होती.
युपीए च्या दुसऱ्या टर्म च्या उत्तरार्धात मारन कुटुंबाच्या टेलिकॉम आणि टीव्ही क्षेत्रातल्या भ्रष्टाचाराच्या सुरस आणि चमत्कारिक कथा बाहेर येऊ लागल्या. स्पाईस जेट ची मालकी त्यांच्याकडेच होती. त्याचा शेअर मार्केट मध्ये झोपला होता. प्रवर्तकाचं बिझिनेस कडे लक्ष नसेल तर बिझिनेसची कशी वाट लागते याचं उदाहरण मारन दाखवत होते. आणि त्याच वेळेस त्यांना उपरती झाली आणि मारन कुटुंबाने आपले शेअर्स अजय सिंग यांना विकत स्वतः स्पाईस जेट मधून काढता पाय घेतला.
आणि मग चालू झाली स्पाईस जेट ची टर्न अराउंड स्टोरी. शेवटी ही कंपनी अजय सिंग यांचं ब्रेन चाईल्ड. आणि मग तिला योग्य मार्गदर्शन करत हळूहळू स्पाईस जेट स्थिर करत आणली. गेले दोन वर्षात स्पाईस जेट च्या एकूणच देहबोलीत विलक्षण आत्मविश्वास दिसतो. त्यांचा ऑन टाइम परफॉर्मन्स हा नंबर वन ला आहे. विमानात जागा मिळत नाही. विमानाची स्वच्छता पातळी पण वरच्या दर्जाची असते. या वर्षी स्पाईसजेट ने २४५ बोइंग विमानं आणि ५० बांबर्डीयर विमानांची शॉपिंग केली. (हे असे ट्रेड होतात म्हणून दोन देशातले संबंध चांगले राहतात.). याचा परिपाक म्हणून की काय पण इंडिगो पाठोपाठ आता स्पाईसजेट सुद्धा प्रॉफिट मध्ये आली आहे. मी शेअर मार्केट फॉलो करत नाही पण त्यांचा शेअर अपवर्ड ट्रेंड मध्ये असावा असा अंदाज आहे. नसेल तर येईलच. आणि हा मार्केट ऍनालिस्ट चा नाही, तर एका प्रवासी माणसाचा अंदाज आहे.
एके काळी हिणवली जाणारी नो फ्रिल सर्व्हिस ही मेन स्ट्रीम सर्व्हिस झाली आहे. इतकी की विमानाला बिझिनेस क्लास असतो हे ही आपण विसरत चाललो आहे. स्पर्धेला सकारात्मक भावनेने घेतलं तर आपली कामगिरी कशी सुधरवू शकतो याचं स्पाईसजेट हे ज्वलंत उदाहरण आहे. आणि तळाशी जाऊन जेव्हा एखादी कंपनी जोमाने वर येते तेव्हा ती कशी चकाकून झळकते हे सुद्धा स्पाईसजेट कडे बघून जाणवतं.
भारतीय आकाशातील हा अनुभव एसटी ने घ्यावा अन त्याने के एस आर टी सी ला फॉलो करत आपली सर्व्हिस क्वालिटी सुधारावी. किंवा भारतीय रेल्वे ने विमान सर्व्हिस ला स्पर्धक म्हणून पाहावं अन प्रवाशांना अधिकाधिक सोयी सुविधा द्याव्यात. सामान्य माणसाला अच्छे दिन आले तर त्याने येतील.
(सदर लेख हा केवळ प्रवास करत असताना जे अनुभव आले त्यातून लिहिला आहे. स्पाईसजेट मधेच बसून. मी काही एयरलाइन्स बिझिनेस चा अभ्यासक वगैरे नाही)
No comments:
Post a Comment