घराणेशाही ही काही फक्त राजकारणाची मक्तेदारी आहे असं नाही. प्रायव्हेट सेक्टर बिझिनेस हाऊसेस मध्ये पण ही आम गोष्ट आहे. एक समाधानाची बाब अशी आहे की बऱ्याच इंडस्ट्रीअलिस्ट ची पुढची पिढी ही ताकदीची लोकं आहेत.
बिर्ला ग्रुपची धुरा आदित्य विक्रम बिर्ला यांच्यानंतर समर्थपणे सांभाळणारे कुमारमंगलम बिर्ला, आपल्या वडिलांनी बनवलेल्या वटवृक्षाचे महाकाय वृक्षात रूपांतर करणारे मुकेश अंबानी, सामन्यत: आपल्याला न पटणारी पण त्याची थॉट प्रोसेस क्लीअर असणारे राहुल बजाज यांचे सुपूत्र राजीव बजाज, ज्यांची दुसरी पिढी थोडी कमी कर्तृत्ववान निघाली पण तिसऱ्या पिढीने परत उचल खाल्ली त्याचे प्रतिनिधी अतुल किर्लोस्कर, केशुब महिंद्रा यांची लिगसी अगदी प्रोफेशनली पुढे नेणारे आनंद महिंद्रा अशी अनेक उदाहरणे आपल्याला सापडतात. टिव्हीएस चे वेणू श्रीनिवासन यांचं नाव लिहायचा मोह इथे आवरतो कारण ते आता रिटायरमेंट ला असतील किंवा त्यांची पत्नी, मालिका ज्या अमलगमेशन ग्रुपच्या हायर आहेत. (परत त्यांची मुलगी नारायणमूर्तीची सून झाली होती पण दुर्दैवाने लग्न टिकलं नाही आणि त्यांच्या मुलाने एलएम डब्ल्यू च्या चेअरमनच्या मुलीशी लग्न केलं. बाबो! एकदम हाय फाय. एल एम डब्ल्यू चा शेयर बघा एकदा)
अशी घराणेशाही नसलेले काही कंपन्या आहेत त्यापैकी दोन बिझिनेस हाऊस. एक टाटा आणि दुसरं लार्सन अँड टुब्रो. अर्थात टाटा आडनाव नसलेले दोन्ही चेअरमन हे टाटांचे सगळ्यात अयशस्वी प्रीमियर गणले जातात हा योगायोग. हालसेक लार्सन आणि टुब्रो या दोन डॅनिश अभियंत्यांनी चालू केलेली ही कंपनी इंजिनीअरिंग मधील एक अजूबा आहे हे निर्विवाद. आणि ती पुढे नेली ती एस डी कुलकर्णी, ए एम नायक आणि वाय एम देवस्थळी या वंदनीय त्रिकुटाने.
अर्थात या घराणेशाही फसलेल्यांचे शिरोमणी आहेत विजय विठ्ठल मल्या.
पण जगातल्या अगडबंब कंपन्या हे डायनास्टी पाळत नाही हे जाणवतं. म्हणून मग मायक्रोसॉफ्ट सांभाळतात सत्या नाडेला आणि गुगलचा अस्ताव्यस्त पसारा सांभाळतात सुंदर पिचाई. सिटीबँक या दोनशे वर्षापेक्षा जास्त वय असलेली बँक काही वर्षे विक्रम पंडितांनी सांभाळली. ऍपल चा फाऊंडर स्टीव्ह जॉब्ज असला तरी काही काळ कंपनीतून उडवला होता. ऑटोमोबाईल क्षेत्रातील एक फोर्ड सोडली तर जीएम आणि क्रयसलार या दोन्ही कंपन्या चालवणारे आणि संस्थापक यांचा काही संबंध असेल असं वाचनात नाही.
अजून एक निरीक्षण. युरोप मध्ये फॅमिली मॅनेज बिझिनेस जोरात आहेत. पण त्या कंपन्या क्वालिटी मध्ये एक नंबर असल्या तरी खूप मोठ्या नाही झाल्या. ज्या मोठ्या झाल्या त्यांनी आपले सक्सेसर मुलगा वा जावई निवडला नाही हे तितकंच खरं.
पोस्टचा इंफरन्स हवा तसा काढू शकता. एका ठिकाणी झालेल्या चर्चेत हे बोललो
बिर्ला ग्रुपची धुरा आदित्य विक्रम बिर्ला यांच्यानंतर समर्थपणे सांभाळणारे कुमारमंगलम बिर्ला, आपल्या वडिलांनी बनवलेल्या वटवृक्षाचे महाकाय वृक्षात रूपांतर करणारे मुकेश अंबानी, सामन्यत: आपल्याला न पटणारी पण त्याची थॉट प्रोसेस क्लीअर असणारे राहुल बजाज यांचे सुपूत्र राजीव बजाज, ज्यांची दुसरी पिढी थोडी कमी कर्तृत्ववान निघाली पण तिसऱ्या पिढीने परत उचल खाल्ली त्याचे प्रतिनिधी अतुल किर्लोस्कर, केशुब महिंद्रा यांची लिगसी अगदी प्रोफेशनली पुढे नेणारे आनंद महिंद्रा अशी अनेक उदाहरणे आपल्याला सापडतात. टिव्हीएस चे वेणू श्रीनिवासन यांचं नाव लिहायचा मोह इथे आवरतो कारण ते आता रिटायरमेंट ला असतील किंवा त्यांची पत्नी, मालिका ज्या अमलगमेशन ग्रुपच्या हायर आहेत. (परत त्यांची मुलगी नारायणमूर्तीची सून झाली होती पण दुर्दैवाने लग्न टिकलं नाही आणि त्यांच्या मुलाने एलएम डब्ल्यू च्या चेअरमनच्या मुलीशी लग्न केलं. बाबो! एकदम हाय फाय. एल एम डब्ल्यू चा शेयर बघा एकदा)
अशी घराणेशाही नसलेले काही कंपन्या आहेत त्यापैकी दोन बिझिनेस हाऊस. एक टाटा आणि दुसरं लार्सन अँड टुब्रो. अर्थात टाटा आडनाव नसलेले दोन्ही चेअरमन हे टाटांचे सगळ्यात अयशस्वी प्रीमियर गणले जातात हा योगायोग. हालसेक लार्सन आणि टुब्रो या दोन डॅनिश अभियंत्यांनी चालू केलेली ही कंपनी इंजिनीअरिंग मधील एक अजूबा आहे हे निर्विवाद. आणि ती पुढे नेली ती एस डी कुलकर्णी, ए एम नायक आणि वाय एम देवस्थळी या वंदनीय त्रिकुटाने.
अर्थात या घराणेशाही फसलेल्यांचे शिरोमणी आहेत विजय विठ्ठल मल्या.
पण जगातल्या अगडबंब कंपन्या हे डायनास्टी पाळत नाही हे जाणवतं. म्हणून मग मायक्रोसॉफ्ट सांभाळतात सत्या नाडेला आणि गुगलचा अस्ताव्यस्त पसारा सांभाळतात सुंदर पिचाई. सिटीबँक या दोनशे वर्षापेक्षा जास्त वय असलेली बँक काही वर्षे विक्रम पंडितांनी सांभाळली. ऍपल चा फाऊंडर स्टीव्ह जॉब्ज असला तरी काही काळ कंपनीतून उडवला होता. ऑटोमोबाईल क्षेत्रातील एक फोर्ड सोडली तर जीएम आणि क्रयसलार या दोन्ही कंपन्या चालवणारे आणि संस्थापक यांचा काही संबंध असेल असं वाचनात नाही.
अजून एक निरीक्षण. युरोप मध्ये फॅमिली मॅनेज बिझिनेस जोरात आहेत. पण त्या कंपन्या क्वालिटी मध्ये एक नंबर असल्या तरी खूप मोठ्या नाही झाल्या. ज्या मोठ्या झाल्या त्यांनी आपले सक्सेसर मुलगा वा जावई निवडला नाही हे तितकंच खरं.
पोस्टचा इंफरन्स हवा तसा काढू शकता. एका ठिकाणी झालेल्या चर्चेत हे बोललो
No comments:
Post a Comment